Stigma Column 3 - Vier de verschillen!
Stichting Beautiful Distress
‘You are… okay. You are safe and you are… okay’ - image by Marijn Ottenhof 2015
Een van de doelstellingen van Beautiful Distress is het bestrijden van stigma’s. Daarom publiceren we regelmatig een column over stigma’s op onze site. Lees hier de derde bijdrage van AnnePauline Cohen,
kinder- en jeugdpsychiater in Utrecht.
VIER DE VERSCHILLEN
Welke managementgoeroe roept tegenwoordig niet op om in alle echelons van een bedrijf vrouwen aan te nemen? De gedachtegang hierachter luidt: teveel grijze mannen in eenvormige pakken zorgt voor te veel eenzijdige input en ondermijnt zo de concurrentiepositie van het bedrijf.. Zijn we dus echt op zoek naar diversiteit? Ik betwijfel het.
Als onze dierbaren niet ‘gemiddeld’ zijn, neemt de compassie met het verschil toe. Te gelijker tijd groeit de verontwaardiging over de uitsluiting van ‘de ander’: ‘dat is toch niet eerlijk!’
Dat gebeurt bijvoorbeeld als je broer verstandelijk gehandicapt is. Of als een goede vriendin na een auto-ongeluk door hersenletsel niet meer zo goed meekan als daarvoor. Of als ons autistische neefje op een drukke verjaardag een driftbui krijgt.
En toch: hoe tolerant zijn we? Maken we echt ruimte voor deze verschillen? We weten maar al te goed dat dat tegenvalt.
De beweging voor neurodiversiteit pleit voor waardering van de verschillen die in hersenen bestaan - en daarmee in gedrag - van mensen. Een groot deel van deze onderlinge verschillen vinden we vanzelfsprekend. De een is verlegen, de ander brutaal. Op de website van het Fonds Psychische Gezondeid staat de term neurodiversiteit zo beschreven: ‘Psychische stoornissen horen bij de variatie tussen mensen. Natuurlijk brengen stoornissen nadelen met zich mee, maar zij maken het leven niet waardeloos of zinloos.’
Ga naar de bioscoop en bekijk de met een Oscar genomineerde documentaire ‘Life, animated’. Die maakt op indringende, mogelijk iets te vet Amerikaanse wijze, voelbaar wat het betekent om te leven met een autistische aandoening. De film kruipt in de verbijsterde hoofden van de ouders en broer van een klein jongetje, dat onbereikbaar is voor de wereld om hem heen. Het enige waar dit gezin gezamenlijk plezier aan kan beleven, is samen naar Disney films kijken. Pas als de vader na lange tijd op het lumineuze idee komt om met een Disney-knuffel contact te zoeken met zijn kind, begint er een lange en moeizame weg uit het isolement. Walt Disney als therapeut!
De verfilming van dit waar gebeurde verhaal, te boek gesteld door de vader, eindigt met het vertrek van de volwassen zoon uit huis. En met zijn toespraak op een congres van professionals in de zorg, waarin hij oproept om hem en zijn lotgenoten als volwaardige medemensen te zien.
De in 1980 geboren Amanda Baggs leeft eveneens met autisme. Zij ondervindt daar ernstige problemen van. Zij neemt als volgt stelling.
‘Het gaat erom wie we zijn, niet om wat wij missen. Het is een feit dat wij gezien worden als mensen bij wie dingen zijn weggenomen, als dorre, kale vlaktes. Toch klopt het niet dat we zijn afgesloten van de rijkdom die het leven te bieden heeft. De volheid die we ervaren is geen romantisch idee of een slap aftreksel van wat anderen ervaren. De volheid van het leven is er voor iedereen. En of we die rijkdomervaren hangt er niet van af of we al dan niet autistisch zijn.’
Dus: vier de verschillen en erken ze, toon mededogen en respecteer ieders eigen weg in het leven.
Utrecht,
AnnePauline Cohen,
kinder- en jeugdpsychiater
De volgende column wordt geschreven door Flory Bruggeman