Kunstenaars
PARTICIPERENDE KUNSTENAARS
In het onderstaande overzicht wordt een korte beschrijving gegeven van de kunstenaars van wie werk is te zien op de twee exposities in respectievelijk De School en Nieuw Dakota.
participerende kunstenaars
In het onderstaande overzicht wordt een korte beschrijving gegeven van de kunstenaars van wie werk is te zien op de twee exposities in respectievelijk De School en Nieuw Dakota.
Te zien in De School
Koštana Banović
Het Vijfde Seizoen, 2003
Banović maakte in Het Vijfde Seizoen de video-installatie Een stukje hemel. “Er was een schommel in de ruimte. Iedereen die me kwam opzoeken vroeg ik om even te gaan schommelen, sommige zongen, andere vertelden verhalen. Een van hen zong: Ik ben wel gek, maar niet zo gek als de gekste gek die van gekkigheid niet weet wat hij moet doen om nog gekker te lijken dan de aller-gekste gek; die is ‘te-gek’, zo gek ben ik.”
kostanabanovic.com
Aldo van den Broek
BeautifulDistress, 2016
Het werk van Aldo van den Broek heeft een sterk persoonlijke inslag. Naast schilderijen van de patiënten die hij ontmoette in de instelling en de omgeving van de kliniek, maakte hij een videowerk. Met een iPhone 4 filmde hij zichzelf en zijn directe omgeving en verweefde deze opnamen met zijn persoonlijke verhaal en commentaar op zijn ervaring in de instelling. Van Aldo van den Broek zijn ook enkele schilderijen te zien in de paralleltentoonstelling van BeautifulDistress in Nieuw Dakota.
www.aldovandenbroek.com
Coco Young
Beautiful Distress, 2015
De New Yorkse Coco Young maakte naar aanleiding van haar residency in Kings County Hospital het videowerk Nadja.
Tobias Groot
Het Vijfde Seizoen, 2017
Tobias Groot is student aan de Gerrit Rietveld Academie. Samen met zijn medestudenten van de afdeling Fotografie werkte hij een seizoen in de residency. Hij maakte het werk Helios, een abstracte compilatie van beelden van de verschillende verlichtingsbronnen op het instellingsterrein.
Anna Lenartowska
Het Vijfde Seizoen, 2017
Elke resident die op het instellingsterrein werkt, wil de separeercel zien. Ana Lenartowska maakte er een werk. Voor de kale ruimte met sobere kleuren ontwikkelde ze een performance waarbij zij zelf de hoofdrol speelt en zich verplaatst in de innerlijke wereld van een patiënt.
Anno Dijkstra
Het Vijfde Seizoen, 2012
Voor zijn werk Making Of liet Dijkstra zich inspireren door zijn ervaringen tijdens het verblijf op het terrein van de psychiatrische instelling en de verhalen van de bewoners. Hij werd geraakt door een persoonlijk verhaal van één van hen waarin het ‘lot’ een belangrijke rol speelt. Het gebrek aan keuze dat er in doorklinkt staat in scherp contrast met de vrijheid en de mogelijkheden die Dijkstra ervaart tijdens het maken van een levensgrote sculptuur.
Christiaan Bastiaans
Beautiful Distress, 2015
Over mijn artist-in-residence periode in de psychiatrische afdeling van Brooklyn’s Kings County Hospital in New York: Mijn werk ontstaat in zo’n specifieke context: confrontatie met existentiële vraagstukken van zowel fysieke als psychische aard. Ik schreef er een Engelstalig audio-feature getiteld “Code 66” (‘Medicalemergency’). “Code 66” is onderdeel van een serie audio-visuele werken die ik het komende en volgend jaar realiseer. Deze werken vormen de aanloop naar een groter project getiteld “Valuable Cargo”: een monumentale multi-screen film installatie en een feature film (realisatie gepland voor 2019/2020).
“Code 66” wordt in 2018 gepresenteerd als een audio installatie met in de hoofdrollen MaruschkaDetmers, Anne Ratte-Polle, Bert Luppes, Lars Rudolph, ClaronMcFadden.
“Code 66” verhaalt van een psychiatrische kliniek die door patiënten en staf is getransformeerd tot een utopische gemeenschap. De gemeenschap is in het bezit van een kostbare voorziening genaamd “Valuable Cargo” die migrerende paden en etherische stromen reguleert om de spirituele band tussen de mens en haar bestemming te ontsluiten. Als de buitenwereld de gesloten gemeenschap binnendringt om “Valuable Cargo” toe te eigenen komt het zelf gecreëerde paradijs in gevaar.
De fotowerken serie in de Beautifu lDistress tentoonstelling zijn afbeeldingen van enkele van de locaties waarin het verhaal zich afspeelt.
In de Beautiful Distress tentoonstelling vertoon ik tevens de video-essay “His Attitude has Changed”, dit is een ‘Code 66” spin-off, met video opnamen gemaakt in Brooklyn’s Kings County Hospital.
Yasmijn Karhof
Beautiful Distress, 2016
Tijdens haar residency in Kings CountyHospital in Brooklyn, NY, nam Karhof elke dag deel aan activiteiten van- en gesprekken met patiënten. Uit elke bijeenkomst met patiënten destilleerde ze een opmerkelijke zin. Deze uitspraken verwerkte ze op tekstborden. Op deze manier brengt ze de een deel van wat zich afspeelt in het psychiatrisch ziekenhuis naar buiten.
In de paralleltentoonstelling van Beautiful Distress in Nieuw Dakota (van Riemsdijkweg 41b Amsterdam) is het wandkleed te zien dat Karhof maakte naar aanleiding van een fotosessie met het personeel van de instelling met de protestborden.
Erik van Lieshout
Het Vijfde Seizoen, 2001
Erik van Lieshout was het een bijzondere ervaring terug te zijn in een psychiatrische instelling, waar hij ooit als activiteitenbegeleider werkte. Hij maakte verschillende tekeningen en portretten van patiënten. Dit levensgrote portret is zijn interpretatie van een afdelingshoofd.
In de paralleltentoonstelling van Beautiful Distress in Nieuw Dakota (van Riemsdijkweg 41b Amsterdam) is de ‘boom-car’ te zien die hij eveneens maakte tijdens zijn residency.
Te zien in Nieuw Dakota
Aram Tanis
Het Vijfde Seizoen, 2017
In Het Vijfde Seizoen maakte Tanis een project over dwangstoornissen, een problematiek die hij in zijn jeugd van dichtbij met een familielid meemaakte. Het inspireerde hem om in Het Vijfde Seizoen de betekenis van deze zieke te onderzoeken. Door middel van foto's en teksten schets hij het beeld vanuit het perspectief van zowel de ouder als het kind. En toont hij de impact deze ziekte. In de tentoonstelling ziet u foto’s en een selectie van de teksten uit de publicatie Parallel Lives die Tanis tijdens zijn residency maakte.
Marijn Ottenhof
Beautiful Distress, 2017
Ottenhof maakte video’s van sociale situaties die zich hebben voorgedaan tijdens de residency in Kings County Hospital in Brooklyn (NY). Deze situaties zijn opnieuw in scène gezet. Alle scènes hebben te maken met de menselijke reactie op angst en trauma. Acteurs spelen een scène, sommigen weten wat de bedoeling is en anderen niet. Zo ontstaat er verwarring over wat de situatie inhoudt. Gaat het hier om een verjaardagsfeestje of een groepstherapiesessie?
Enrico Garzaro
Het Vijfde Seizoen, 2017
“We zitten allemaal in een eigen box, in onze eigen bubbel. De afmetingen hiervan zijn verschillend, in sommige zit je in je eentje, in andere zit je met je omgeving, het gekkenhuis om de hoek, de stad en het land waarin je leeft. Al die ruimtes hebben grenzen, beperkingen, maar laten ons ook de verschillen zien, waardoor we een gesprek kunnen beginnen over wat we zien.” - Enrico Garzaro, student fotografie Gerrit Rietveld Academie
Begin 2017 werkte een groep fotografie studenten van de Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam) in de residency. Garzaro, een van de studenten, maakte een levensgrote houten camera obscura: een lens projecteert de buitenwereld ondersteboven op een projectievlak in de box. De buitenkant is bekleed met spiegels. Het werk gaat over hoe we op verschillende manieren naar onszelf en de buitenwereld kijken.
Marieke Zwart
Het Vijfde Seizoen, 2016
Het gebruik van papier in het domein van de psychiatrie refereert aan de vele rapporten, verslagen en notities waar patiënten afhankelijk van zijn. Samen met de oud-papier-ophaalservice van de Willem Arnstz Hoeve, verzamelde Zwart de medische documenten, folders en boeken. Vervolgens experimenteerden de patiënten op ambachtelijke wijze met deze psychiatrische papierwereld. Het verscheuren en ontleden van oud papier resulteerde in ‘nieuw’ papier.
Yasmijn Karhof
Beautiful Distress, 2016
Met patiënten die Yasmijn Karhof tijdens de dagbestedingsactiviteiten in het ziekenhuis Kings County Hospital in New York ontmoette, maakte zij een afspraak voor een interview. In deze gesprekken vertelden patiënten hoe het is om grip op de werkelijkheid te verliezen. Uit deze interviews haalde Karhof quotes en vroeg aan het personeel te poseren met de borden waarop de kunstenaar deze uitspraken had geschreven. Het personeel, gefotografeerd op de binnenplaats van de instelling, wordt hier afgebeeld op een gewoven wandkleed. Het weven refereert aan de traditionele dagbestedingsactiviteiten in psychiatrische instellingen.
Dirk van Lieshout
Het Vijfde Seizoen, 2016
Van Lieshout onderzocht het traditionele gebruik van theedrinken en de sociale interactie die hiermee samenhangt. Gedurende drie maanden deed de atelierwoning van Het Vijfde Seizoen dienst als laboratorium waar van Lieshout’s zelf gebrouwen berkenbastthee grote aftrek vond onder patiënten en buurtbewoners. Samen met patiënten werkte hij aan een 'theefiets' . Onder zijn regie ontstond een vehikel voor tien personen dat doet denken aan een toeristische bierfiets. Wekelijkse expedities over het instellingsterrein werden ondernomen en op video geregistreerd.
Voebe de Gruyter
Het Vijfde Seizoen, 2015
Met elektromagnetisch-werende verf maakte De Gruyter tekeningen van historische plaatsen op het instellingsterrein. Gebouwen, plekken die van oorsprong waren bedoeld voor het welzijn van de patiënten. Ze verbond de tekeningen via een aardingsdraad met een stopcontact; zo werd de elektromagnetische straling afgevoerd en ontstond er een energetische leegte. Daarmee creëerde De Gruyter een poëtische ruimte voor interpretatie en projectie.
Domenico Mangano & Marieke van Rooy
Het Vijfde Seizoen, 2015
Domenico Mangano & Marieke van Rooy onderzochten de erfenis van de roemruchte geschiedenis van de affaire ‘Dennendal’ die zich in de jaren zeventig afspeelde op de Willem Arntsz Hoeve in Den Dolder. Destijds wilden de psycholoog Carel Muller en de architect Frans van Klingeren het isolement van de bewoners van de instelling doorbreken door het terrein open te stellen voor andere bewoners en activiteiten. Ze noemden dat ‘verdunning’.
Toen de kunstenaars aan patiënten vroegen om suggesties te geven en activiteiten uit te beelden die hier mogelijk gerealiseerd zouden kunnen worden, naar aanleiding van een enquête uit 1971, kwam een van de patiënten met het idee voor een Safaripark. Beeldend beschreef ze hoe fantastisch het zou zijn als op het terrein van de psychiatrische instelling giraffen, beren en olifanten tussen de gebouwen door zouden lopen. Dit is een foto van de set van de film die Domenico Mangano & Marieke van Rooy hebben gerealiseerd tijdens het verblijf bij Het Vijfde Seizoen.
Doris Denekamp & Geert van Mil
Het Vijfde Seizoen, 2014
De kunstenaars lazen met de psychiatrische patiënten uit Moby Dick, de klassieke roman over de waanzinnige kapitein Achab en de walvisvaart. Tijdens de leessessies bleken de beschreven angsten, obsessies en het verdriet van de walvisvaarders heel herkenbaar. Aan de hand van gesprekken met de patiënten schreven Denekamp & van Mil ‘Noem me Ismaël’: een verhaal waarin fictie, verslaglegging en waan in elkaar overvloeien. In deze installatie hoort u fragmenten uit het boek met aan weerszijden infrarood foto’s van gebouwen op het instellingsterrein.
Jantine Wijnja
Het Vijfde Seizoen, 2014
Wijnja maakte een reisgids over een psychiatrische instelling: Reisgids Den Dolder. De gids is volledig opgebouwd uit woorden van bewoners van de instelling. Hun ervaring van het leven in een kliniek staat centraal. In samenwerking met dansers van Random Collision heeft de publicatie extra inhoud gekregen door Augmented Reality. Reisgids Den Dolder werd vormgegeven door Hansje van Halem. Hier toont Wijnja een selectie uit de publicatie.
Guy Richards Smit
Het Vijfde Seizoen / Beautiful Distress, 2013
Guy Richards Smit werd samen met Rebecca Chamberlain uitgenodigd door Beautifu lDistress om als pionier voor de residency in New York in Het Vijfde Seizoen te werken.
Richards Smit maakte een uitvergrote versie van de New York Times. Uit de talrijke gesprekken die hij voerde met patiënten ontstonden de onderwerpen voor de krant. Deze fictieve editie over psychiatrie geeft een persoonlijk beeld van het leven in een kliniek.
Rebecca Chamberlain
Het VijfdeSeizoen / Beautiful Distress, 2013
Rebecca Chamberlain werd samen met Guy Richards Smit uitgenodigd door Beautiful Distress om als pionier voor de residency in New York in Het Vijfde Seizoen te werken.
Chamberlain was geïnteresseerd in hoe licht, lucht en ruimte van invloed zijn op geestelijke en lichamelijke gezondheid en genezingsprocessen. Zij vroeg patiënten naar hun lievelingsplek op het terrein of in de behandelgebouwen. Hier maakte ze samen met hen foto’s die het uitgangspunt vormde voor haar schilderijen.
Via: www.cjamesgallery.com/contact
Alet Pilon
Het Vijfde Seizoen, 2011
Tijdens haar werkperiode in Het Vijfde Seizoen deed Pilon de volgende oproep: ‘Welke wens heb je diep van binnen op het gebied van kleding om jezelf met een nieuw uiterlijk beter te voelen?’ Uit de reacties van patiënten selecteerde Pilon tien personen. Vervolgens nam zij hen om de beurt mee naar een winkel of bedrijf waarmee de kunstenaar vooraf een afspraak gemaakt had. Iedereen mocht erzijn eigen outfit kiezen en aansluitend werd een bezoek gebracht aan de schoenenwinkel. Veel vrouwen wilde er als bruid uitzien, de mannen als gentleman. En een enkeling als iets heel anders. Aan het eind van haar verblijf in de residencyorganiseerde Pilon in samenwerking met een stilist, visagist en een fotograaf, een fotoshoot voor alle tien de bewoners. De hier afgebeelde portretten zijn een selectie uit het hele project ‘It’s me’.
Jean Bernard Koeman
Het Vijfde Seizoen, 2006
Samen met patiënten verzamelde Koeman de inhoud voor een grote wandtekening, getiteld: Apparaten die dienen om te antwoorden op vragen waarvan we niet weten wat we er mee aan moeten. Voor elke letter van het alfabet formuleerde Koeman met patiënten een levensvraag.
Via: www.lumentravo.nl
Laurence Aëgerter
Het Vijfde Seizoen, 2017
Aan een groep cliënten en begeleiders van de ABC groep Altrecht, een instelling voor ambulante zorg aan jongeren met psychotische kwetsbaarheden, gaf Aëgerter een rondleiding langs enkele schilderijen uit de collectie van het Centraal Museum Utrecht. Nieuwsgierig naar hun buitengewone voorstellingsvermogen vroeg Aëgerter de deelnemers om de schilderijen formeel en inhoudelijk te analyseren. Met verschillende eenvoudige materialen bewerkten de ABC groep papieren reproducties van de schilderijen. De expressieve en onbevangen werken van de ABC groep vormde het uitgangspunt voor Aëgerter om zelf met de schilderijen te gaan werken. Aëgerter reproduceerde de foto’s op het formaat van de originele schilderijen.
Koštana Banović
Het Vijfde Seizoen, 2003
Om dichter bij de belevingswereld van cliënten en medewerkers van de instelling te komen gaf Banović hen invulformulieren met persoonlijke vragen. Alle formulieren samen vormde het kunstenaarsboek: Onderkomen voor 19 onrustige mannen en vrouwen en 16 begeleiders.
Ook maakte Banovic de video-installatie Een stukje hemel. “Er was een schommel in de ruimte. Iedereen die me kwam opzoeken vroeg ik om even te gaan schommelen, sommige zongen, andere vertelden verhalen. Een van hen zong: Ik ben wel gek, maar niet zo gek als de gekste gek die van gekkigheid niet weet wat hij moet doen om nog gekker te lijken dan de aller-gekste gek; die is ‘te-gek’, zo gek ben ik.”
Eén van de videowerken uit deze serie is te zien in de paralleltentoonstelling in De School, Jan ven Bremenstraat 1, Amsterdam.
Frank Koolen
Het Vijfde Seizoen, 2012
In de eerste weken van zijn werkperiode in Den Dolder bouwde Koolen een ‘Olympisch Karaoke Paviljoen’, compleet ingericht met karaoke set en groot formaat flatscreen. Het pop-up Paviljoen diende als open podium voor cliënten en medewerkers van de instelling. Onder begeleiding van verschillende (muziek)therapeuten werden nostalgische klassiekers gecoverd en nieuwe repertoires getest. Het Olympisch Karaoke Paviljoen bood een zomer lang onderdak aan live optredens, spontane ontmoetingen, vreemde gesprekken en olympische staaltjes karaoke.
Koolen fotografeerde de omgeving en enkele optredens. Het werk Z.T. (Paviljoen) is een iconisch beeld van een onzichtbare muzikant.
Aimée Zito Lema
Het Vijfde Seizoen, 2011
Tijdens haar verblijf in Het Vijfde Seizoen onderzocht Zito Lema de invloed van herinneringen en leerprocessen op de vorming van identiteit. Uitgangspunt waren gesprekken met patiënten over herinneringen en geluidsopnames van verschillende groepstherapiesessies. Het onderzoek resulteerde in collages en een serie korte films waarin beelden van de omgeving -architectuur en natuur- samen komen met de herinneringen en ervaringen van patiënten. De collages werden oorspronkelijk getoond in een ruimtelijke installatie. Alle onderdelen van deze installatie werden gemaakt met patiënten van de instelling.
Anouk Kruithof
Het Vijfde Seizoen, 2011
Voor het werk Lang Zal Ze Leven vierde Kruithof tien verjaardagen van patiënten van verschillende afdelingen. Anouk interviewde hen over de betekenis van hun verjaardag en vroeg hen naar hun wensen. Door hun psychiatrische beperkingen zijn de antwoorden vaak verrassend en eerlijk. Bij iedere patiënt informeerde Anouk naar zijn of haar lievelingskleur en kreeg de jarige een fototaart met een portret van zichzelf erop. Dit doet Anouk bewust, omdat het aansnijden en opeten van 'je eigen gezicht' altijd losheid en een moment van lachen teweegbrengt.
Ten grondslag aan dit project liggen jeugdherinneringen van Kruithof, de herinneringen aan de bezoeken die zij als kind met haar moeder bracht aan haar oma die langdurig in een psychiatrische instelling verbleef.
Lotte van Lieshout
Het Vijfde Seizoen, 2010
Van Lieshout’s schilderijen zijn een concrete vertaling van de verhalen van de patiënten die zij ontmoette tijdens haar werkperiode in Het Vijfde Seizoen. Tijdens lange wandelingen met de patiënten, vertelden zij aan Van Lieshout over hun psychotische wanen.
Van Lieshout maakte wandelingen met bewoner Volkert en kreeg daarbij een inkijk in zijn belevingswereld, om die vervolgens met hallucinerende kleuren te schilderen in eigen verzonnen composities. Volkert zelf komt daar als protagonist ook in terug, al dan niet verkleed in uitrustingen die bij zijn verhalen horen.
Roosbeef (Roos Rebergen)
Het Vijfde Seizoen, 2009
De Nederlandse popband Roosbeef werkte in Het Vijfde Seizoen aan hun tweede cd. Frontvrouw en naamgeefster Roos Rebergen schreef een aantal nieuwe teksten voor dit album. Omdat de teksten van Roos sterk beïnvloed worden door haar omgeving, vormde Het Vijfde Seizoen een interessante bron van inspiratie. Ter afsluiting van hun verblijf in Den Dolder, organiseerde Roosbeef een concert op het terrein.
Jikke van Loon
Het Vijfde Seizoen, 2008
Jikke van Loon wilde tekenen "om mijn dwangmatige behoefte aan orde en regelmaat in de war te sturen." Van Loon vroeg een aantal jongeren te poseren. In die directe confrontatie maakte zij realistische, meer dan levensgrote schetsen van de jongens in stoere maar ook kwetsbare houdingen. Ze noemde de serie houtskool tekeningen: Dolderse Vechters (Jimmy, Wesley, Robin). Tevens maakte ze een serie portretten van mensen uit de langdurige zorg; Dolderse Koppen (getiteld: Mw Muller en Bruun)
Marisca Voskamp
Het Vijfde Seizoen, 2007
Voskamp heeft een jaar lang in alle stilte aan haar kunstenaarsbijdrage voor Het Vijfde Seizoen gewerkt. Ze wilde een positieve bijdrage leveren aan de beeldvorming van de psychiatrie. Voskamp wilde de motor van het leven zichtbaar maken. Zij verzamelde hiervoor de adem van alle afdelingen, van cliënten en medewerkers. En vroeg hen plastic zakjes vol te blazen. Alle zakjes werden samengebonden tot één grote wolk, genaamd: Ademtocht.
Voor Beautiful Distress zocht Voskamp de afdeling met wie ze in 2007 had gewerkt weer op en vroeg een van de therapeuten om samen met de patiënten weer een wolk te blazen. Dit werk, Gedeelde Ademtocht, is hier te zien.
Annemiek Vera
Het Vijfde Seizoen, 2007
Annemiek Vera maakte een serie schilderijen op basis van historische foto’s van patiënten uit de collectie Meijer, een psychiater die aan het begin van de 20e eeuw foto’s maakte als studiemateriaal van zijn patiënten. Vera schilderde deze zwart-wit foto’s op groot formaat en in kleur. Door deze omzetting geeft ze de gestigmatiseerde persoon naar eigen zeggen “een nieuwe identiteit en een ander bestaansrecht”.
Erik van Lieshout
Het Vijfde Seizoen, 2001
Voor van Lieshout was het een bijzondere ervaring terug te zijn in een psychiatrische inrichting, waar hij ooit als activiteitenbegeleider werkte. Hij vond het te stil op het terrein en besloot een ‘boom-car’ te maken. Hij kocht een oude auto, sloopte de wagen en bevestigde twee enorme luidsprekers op het dak. Met keiharde hip-hop muziek uit de speakers reed hij over het terrein van de instelling. Patiënten sprongen op de wagen en reden mee. Voor Beautiful Distress maakte van Lieshout een remake van de boom-car.
Via: nl.wikipedia.org/wiki/Erik_van_Lieshout
Fransje Killaars
Het Vijfde Seizoen, 1999
Killaars raakte gefascineerd door de rookverslaving van veel patiënten en begeleiders. Zij vroeg de verschillende afdelingen hun peuken te verzamelen. Hiermee maakte ze samen met de patiënten een groot gordijn als collectief kunstwerk. Het staat volgens Killaars symbool voor het kleine beetje vrijheid van de bewoners: een moment voor jezelf dat besloten kan liggen in het roken van een sigaret.
Ingmar Heytze
Het Vijfde Seizoen, 2011
Dichter Ingmar Heytze maakte tijdens zijn verblijf in Het Vijfde Seizoen de dichtbundel 'De Atlas van Wanen'. In een serie gedichten beschrijft hij de innerlijke wereld van mensen met psychische ziekten en de krochten van de ziel.
Lisette Verkerk
Het Vijfde Seizoen, 2006
Eén van de mensen die Verkerk ontmoette had de woorden Heavenen Hell op zijn arm gekrast. Dit was de aanleiding voor Verkerk om een project over automutilatie te ontwikkelen. Verkerk won het vertrouwen van enkele patiënten en mocht hen fotograferen. Deze polaroids en teksten zijn intieme verslagen van zelfbeschadiging en isolement.
Mario Rizzi
Het Vijfde Seizoen, 1998
De Italiaanse kunstenaar Mario Rizzi was in 1998 een van de eerste kunstenaars in Het Vijfde Seizoen. Om de communicatie met de bewoners van de instelling te vergemakkelijken gaf hij patiënten wegwerpcamera’s en vroeg hen de omgeving te fotograferen. Het was een directe manier om te laten zien wat zij belangrijk vonden en vormde een nieuwe taal om te communiceren met de ‘buitenwereld’. De hier getoonde foto’s zijn een selectie uit het door Rizzi samengestelde fotoboek They tell me I am sick, but I function good.
Mella Jaarsma & Yudi Tajudin
Het Vijfde Seizoen, 2010
Mella Jaarsma en Yudi Ahmad Tajudin maakten in Het Vijfde Seizoen een project over de betekenis van schaduw. Zij fotografeerde en schilderde schaduwen van de bewoners die hen vertelden wat schaduw voor hen betekent. In Indonesië, waar de beide kunstenaars wonen, betekent het woord schaduw ‘beeld’ of ‘verbeelding’ en heeft een belangrijke culturele betekenis. Gedurende hun werkperiode in het paviljoen hebben ze schaduwbeelden van de bewoners ‘gevangen’.
Aldo van den Broek
Beautiful Distress, 2015
Tijdens zijn residency in Kings County Hospital in NY maakte van den Broek portretten van patiënten. Van den Broek’s portretten kenmerken zich door een direct schilderwijze op gevonden materialen, zoals medicijnverpakkingen of een oude pizzadoos. Daarnaast maakte hij persoonlijk videowerk. Met een iPhone 4 maakte hij zelfportret waarin hij zich verplaatst in de positie van een patiënt. Dit werk is te zien in de paralleltentoonstelling in De School.
Roy Villevoye
Het Vijfde Seizoen, 1999
Al sinds de vroeg jaren ’90 verblijft Roy Villevoye regelmatig bij een groep Asmat-Papoea’s, jagers- en verzamelaars en zeer geroemde houtsnijders die leven in de uitgestrekte mangrove-bossen van het Indonesische Papua. Binnen hun magische kennissysteem zijn alle bomen bezield en bewoond door geesten en voorouders. Toen Roy’s dochter Céline een jaar oud werd kerfde zijn vriend Omomá haar naam in een voor hem belangrijke boom. Dit teken zou met haar leven verder vergroeien in die boom. Een teken van vriendschap en verbondenheid. Toen Villevoye in het Vijfde Seizoen verbleef ervoer hij die omgeving ook als een eigen cultuur die leeft in een bos. Maar dit bos, ooit aangelegd door de eerste generatie patiënten toonde geen tekenen van menselijke aanwezigheid.
Geïnspireerd door de daad van Omomá vroeg hij een aantal patiënten om persoonlijke tekens te kerven in bomen in de bossen rondom het terrein. Voor veel patiënten een grensoverschrijdende daad en positieve ervaring.
Berend Strik
Het Vijfde Seizoen, 2001
Berend Strik deed in Het Vijfde Seizoen onderzoek naar architectuur voor mensen in de langdurige zorg. Hij ontwikkelde voorstellen voor gebouwen die perfect aansluiten op de individuele behoefte van de patiënten die tevens een rol kunnen spelen in de ontwikkeling van de architectuur.
Strik vroeg verschillende patiënten om hun ideale huis te beschrijven en keek samen met hen naar hun huidige woon omstandigheden. Iemand wilde een prikkelarme ruimte in zijn huis en een soort klamboe van dichte stof om het bed om een gevoel van veiligheid te bewerkstelligen. Een ander liet zich inspireren door de architectuur van de TajMahal. In Stik’s visie zouden de huizen voor mensen met psychische ziekten ondersteunend moeten zijn en zo stevige een fundament in het leven kunnen vormen.
Tussen 1999 en 2003 ontwikkelde Stik in samenwerking met One Architecture een huis voor een Amerikaanse tweeling die leidt aan het syndroom van Gilles de la Tourette, een ziekte die gepaard gaat met tics en dwangmatig gedrag. Zij ontwikkelden het House of Hearts dat juist ruimte bood aan de uitingen waarmee de ziekte gepaard gaat. Het huis bestond uit twee compartimenten waardoor de zusjes bij elkaar konden blijven wonen maar elk tegelijk elk een privé deel hadden.