Round & round & up & down
Esther Frank
Round & round & up & down
22 september 2023 - 17 december 2023
Round & round & up & down is gebaseerd op de ervaring van Charlott Markus als Artist-In-Residence bij het psychiatrisch ziekenhuis Zon & Schild. De thema's die in deze tentoonstelling terugkomen zijn opsluiting, je veilig voelen en gezien worden. Het werk van Markus gaat altijd over onze perceptie van de wereld en onszelf, de lagen die we niet altijd willen zien of onthullen.
Markus begon met het maken van anonieme portretten, niet van de hoofden maar van de handen van cliënten, en eindigde met het maken van echte connecties en het delen van verhalen. Dit resulteerde in oprechte verbindingen waarbij de kunstenaar en de geportretteerde verhalen met elkaar deelden. Samen oefenden ze om vanuit een iets andere hoek naar de wereld te kijken. Een deel van deze verzamelde hand-portretten is in de tentoonstelling verwerkt via print experimenten op glas. Voor deze tentoonstelling verzamelde Markus bovendien de originele gordijnen uit het leegstaande Hebron, een groot, historisch en monumentaal gebouw bij Z&S dat al jaren gesloten is.
Schrijven werd Markus’ uitlaatklep tijdens haar verblijf in de residentie en op basis van die teksten schreef ze een manuscript waarin ze de verhalen van de cliënten vermengde met haar eigen ervaringen en observaties. Dit manuscript vormt de basis van een 8-kanaals audiowerk dat een intieme sfeer geeft aan de tentoonstellingsruimte. De bedoeling is om een omgeving te creëren die zinspeelt op een intersectioneel beeld van de samenleving en ons in staat stelt na te denken over onze relatie met geestelijke gezondheid en de politiek eromheen. Uiteindelijk, zegt Markus, gaat het erom gezien te worden en je veilig te voelen.
OVER DE KUNSTENAAR
Na een universitaire studie psychologie en theologie in Zweden, volgde Charlott Markus een kunstopleiding die haar via Kopenhagen naar Amsterdam bracht. Markus studeerde af aan de Gerrit Rietveld Academie (2007) en heeft sindsdien werk getoond in talrijke tentoonstellingen over de hele wereld. Markus' praktijk richt zich op het tussenin en het emotioneel verborgene, ruimtes waar verborgen structuren en het oefenen van het werkelijke zien een grote rol spelen. Op een theater-achtige manier creëert Markus met haar werk een alternatieve ruimte waarin de marges tussen verschillende media met elkaar verweven raken, waarbij ze altijd inzoomt terwijl ze het geheel onderzoekt. Met een intersectionele kijk op de samenleving laveert ze tussen het poëtische en het confronterende.
OVER ZON & SCHILD
Dit nieuwe Artist-In-Residence programma is een samenwerking tussen Beautiful Distress en Zon & Schild (Z&S) GGZ Centraal in Amersfoort. Z&S opende in het begin van de jaren 1930 en is een van de grote, monumentale psychiatrische klinieken in Nederland, gelegen in een bos buiten de samenleving. Vroeger was het een eigen dorp met een eigen brandweer en zwembad etc. Vandaag de dag is het kleiner, maar nog steeds een groot terrein met meer dan 300 cliënten die op het terrein wonen en met veel ambulante cliënten die dagelijks komen en gaan. Bij Z&S vind je veel verschillende vormen van zorg, van ouderenpsychiatrie met een palliatieve unit tot zeer intensieve psychiatrische zorg voor volwassenen vanaf 18 jaar. Het is een oude instelling en nog steeds een soort eigen dorp, terwijl de uitdijende stad Amersfoort steeds dichterbij komt en straks deel uitmaakt van het terrein zelf.
PROGRAMMA
De opening
Vrijdag 22 september, vanaf 17.00
Welkomstwoord door Beautiful Distress
Introductie door Ans Zandee / de Zon & Schild residentie initiatiefnemer & coördinator
Een performative gesture door Charlott Markus samen met kunstenaar Helena Sanders
Screening Samen uit de Schaduw
Zondag 15 oktober - 16.00 - 18.00 uur
Let op: deze film is Nederlands gesproken
Voor de filmmiddag selecteerde Charlott de film Samen uit de Schaduw van Hanna Verboom. De middag is intiem, toegankelijk en er is ruimte voor een gesprek en een drankje.
Over de film: Waarom worstelen zoveel Nederlanders met hun geestelijke gezondheid? En waarom rust hier nog steeds een taboe op? Hanna en Juda Verboom hebben - net als 1 op de 4 Nederlanders - een psychische variant. In 'Samen uit de schaduw' gaan ze samen met professionals en ervaringsdeskundigen op reis om dieper te duiken in belangrijke onderwerpen rondom geestelijke gezondheid. Hun grootste ontdekking: "Mensen hebben mensen nodig."
Avondlezing
Donderdag 26 oktober 19.00 - 21.00
Zon & Schild ontmoet het publiek: (Nederlands gesproken)
‘Ongezien leven. Over wat verborgen blijft voor de ander en voor onszelf' - Boukje Grashuis is geestelijk verzorger bij GGZ centraal, ze heeft haar eigen praktijk 'met hart en zin' en ze is aangesloten bij het Centrum voor Levensvragen Eemland. Een lezing over verborgen levens in de achterkamertjes in de psychiatrie en over alles wat tussen ons verborgen blijft.
Reading together
19 november, 16.00 - 18.00, tijdens NDSM Get Lost
Een evenement waarin we samenkomen om teksten te lezen die betrekking hebben op de thema's van de tentoonstelling. Kom en deel een gedicht, een eigen geschreven of favoriet literair stuk dat betrekking heeft op de je gezien voelen, je veilig voelen of een ander thema dat je bij deze tentoonstelling vindt passen. Charlott zal tevens voorlezen uit haar eigen teksten.
Finissage
17 december, 15.00 - 18.00
Voor de feestelijke afsluiting van de tentoonstelling slaan Nieuw Dakota en Beautiful Distress de handen in één. We starten om 15.00 uur met de finissage rondleiding van Nieuw Dakota's Yes I do, en vervolgen onze weg om 16.00 uur met een rondleiding van Charlott door Round & round & round & up & down.
> Voor een rondleiding door de kunstenaar (bijvoorbeeld voor een schoolklas), gelieve contact op te nemen met Ezra: ezra@beautifuldistress.org
COLOFON
Dit project is mede mogelijk gemaakt door de genereuze steun van Mondriaan fonds
AFK - Amsterdams Fonds voor de Kunst
GGZ Centraal
Beautiful Distress